18 Sensationele Shanghai bezienswaardigheden

De hoofdattractie van Shanghai is de omvang van Shanghai zelf. Geen stad kan zich meten met deze mega-metropool.

Er komt geen einde aan de gebouwen, wolkenkrabbers en wegen. In deze concrete jungle krioelt een onvoorstelbare mensenmassa, een zee van mensen die 24 uur per dag over de straten stroomt.

Toch is het op straat minder lawaaiig dan in een gemiddelde westerse stad. Veel straatvervoer gaat namelijk per scooter en die zijn allemaal elektrisch, net als veel auto’s en bussen.

Een bezoek aan Shanghai kan overweldigend zijn. Er is bijvoorbeeld een enorme taalbarriere. Er zijn -zelfs in Shanghai- maar heel weinig Chinezen die Engels spreken, dus je verstaat elkaar niet. Ook opschriften en menu’s in restaurants zijn maar zelden in iets anders dan Chinees.

Ook tonen Shanghainezen niet zo snel hun emoties, waardoor ze moeilijk te lezen zijn. Lachen, roepen, huilen, ruzie maken, zoenen, affectie: je komt het maar weinig tegen op straat. Als vreemdeling kan je dus niet terugvallen op de internationale lichaamstaal.

Als je hier iets laat zien, dan is het dat je geld hebt. Er zijn crazy rich Asians in het centrum, die in het weekeind hun peperdure Italiaanse en Duitse auto’s staan te showen voor het stoplicht. Er zijn de moderne, zelfverzekerde jonge vrouwen, strak gekleed en een kop langer dan hun ouders.

Ver onder deze nouveau riche ploeteren de immigranten van het platteland. Er wonen en werken in Shanghai miljoenen gelukszoekers, arbeidsimmigranten uit alle hoeken van het land. Ze proberen zoveel mogelijk geld naar huis te sturen. Vaak zijn ze maandenlang van hun familie gescheiden.

Vaak doen ze de echte hondenbanen, zoals bezorger. Er rijdt in Shanghai een leger van tienduizenden bezorgers rond op scooters, volgepakt met pakketjes en maaltijden.

Er zijn natuurlijk veel Han, de grootste etnische groep, maar ook Hui, Tibetanen en Oeigoeren uit het westen, mongolen uit het noorden, immigranten uit Sechuan en Yunnan. Allemaal worden ze aangetrokken door de economische krachtpatser Shanghai.

Het is verslavend om je in die stroom van mensen te gooien en je te laten meevoeren.

Het iconische plaatje van Shanghai is het zicht op de zakenwijk Pudong vanaf de Bund. Waar de waterkant van de Bund het erfgoed van vroeger toont, wordt aan de overkant in Pudong aan de toekomst gebouwd.

Deze boulevard aan de waterkant was in de negentiende eeuw de plek waar Engeland, Frankrijk, de VS en Japan hun banken en handelskantoren hadden. Dit stukje oever aan de Huangpu was het financiële hart van Azië.

Pudong, aan de overkant van de rivier, was tot halverwege de twintigste eeuw een krottenwijk. In 1990 werd Pudong aangewezen als het nieuwe zakencentrum van de stad. Tegenwoordig staan hier de hoogste wolkenkrabbers, zoals de iconische Oriental Pearl TV tower. Het is de meest imposante skyline op aarde.

De Bund is heel populair bij Chinese toeristen, die op de foto willen met het icoon van hun economische wonder. Als het donker is worden de wolkenkrabbers verlicht met flitsende neonlichten die in de Huangpu weerspiegelen.

Een cruise over de Huangpu is een zachte manier om met Shanghai in aanraking te komen. De cruise is vooral ‘s avonds leuk, wanneer aan beide kanten van de rivier de gebouwen verlicht zijn.

Cruises vertrekken vanaf de Bund en onderaan de Oriental Pearl Tower in Pudong.

Het is onmogelijk om in Shanghai niet te winkelen. Shoppen is hier de nationale religie en de stad is een groot winkelparadijs.

De belangrijkste winkelstraat van Shanghai, Nanjing Road, is verdeeld in twee stukken: East Nanjing Road, van de Bund naar het Volksplein, en West Nanjing Road, van het Volksplein naar de wijk Jing’an.

East Nanjing Road is de Kalverstraat van Shanghai, een voetgangersgebied die baadt in fel neon. Een wandeling over Nanjing Road is een tocht door de geschiedenis van de stad.

Het is altijd de hoofdstraat geweest. Rond de vorige eeuwwisseling stonden hier acht sjieke warenhuizen. Warenhuis nr.1 is een van de weinige die het overleefd heeft. Het heeft rond de feestdagen schitterende etalages, in de echte Britse traditie.

West Nanjing Road liep door de Internationale nederzetting en werd Weg van de Borrelende Bron genoemd. Het was een rustige straat met bomen, een geliefde plek bij expats om te flaneren. Tegenwoordig is West Nanjing Road is drukke, dure straat met glimmende malls, winkels, kantoren en hotels.

Shanghai heeft zo’n 70 shopping malls. De grootste en bekendste staan bij de grote metro knooppunten.

• South Shaanxi Road (IAPM)
• West Nanjing Road (o.a. Westgate Mall en Plaza 66)
• Xijiahui (o.a. Metro City, Grand Gateway en Oriental).

Malls hebben een vaste indeling, dus als je er een hebt gezien weet je ook hoe de andere werken.

Op de begane grond zitten de luxe Franse en Italiaanse modemerken, zoals Prada, Gucci, Cartier en Louis Vuitton. Chinezen zijn dol op dure Europese merken, ze zijn het statussymbool bij uitstek.

Ook Japanse ketens zijn populair, zoals Muji, Uniqlo en Mini So.

De hogere etages zijn voor de minder luxe merken. Op de bovenste etage zitten de restaurants. In de kelder bij de ingang naar de metro staan de winkels voor de dagelijkse beslommeringen, zoals de supermarkt en de bakker.

Een alternatieve Mall is Metro City. De Mall richt zich op een jonger publiek.

Er zitten kleine winkels die voorzien in de Chinese obsessie voor alles dat klein en schattig is: friemeltjes, poppetjes die je kunt stylen en miniatuurhuisjes.

Supermarkten zitten vaak in de kelder van een shopping mall. Ketens zijn Watsons, city’Super en het Franse Carrefour. De meeste producten zijn import uit Europa, Australië en Nieuw-Zeeland. De prijzen zijn er ook naar.

Op straat vind je om de 100 meter een Family Mart voor basisbehoeftes als broodjes, melk en knabbels.

Chinezen zijn erg goed in kopiëren en ook in Shanghai vind je nepproducten en zelfs nepwinkels.

Wat te denken van Loius Vuitton of een Plada?

• Qipu Lu is een rij malls volgepropt met spotgoedkope merkkleding, die uit elkaar valt voordat je ‘special price’ kan zeggen. ‘Cheap street’ is de hemel als je op zoek bent naar nep, voor alle anderen is het hel. Het is er krankzinnig druk en de verkopers zijn opdringerig.
• AP Plaza is de grootste fake market van Pudong. Het zit ondergronds bij metrohalte Science & Technology Museum op Lijn 2.

Het noordelijke deel heet Xinyang en is een verzameling stalletjes en inhalige verkopers die erop uit zijn om argeloze toeristen een poot uit te draaien.

Zodra je ergens interesse in toont, staat er een verkoper naast je die een idioot hoge prijs noemt. De echte waarde is slechts 10 procent daarvan. Zodra je weer verder loopt zakt de prijs al minstens de helft. Heb geduld en draag cash.

Ook populair is Pearl Market.

Juwelen, parels en andere edelstenen zitten op de eerste verdieping. Op de begane grond worden neptassen, souvenirs en wat kleding verkocht.

Er zijn tal van leuke buurtjes in Shangai. In 1849 stond Shanghai een stuk land af aan de Franse Consul voor een nederzetting.

Het Franse consulaat bouwde er huizen in westerse stijl. Geïmporteerde platanen zorgden voor schaduw op straat.

In de Franse concessie konden buitenlanders winkelen, zuipen, eten, opium roken en naar het bordeel. Terwijl de concessie groeide kwamen er ook Britten en Amerikanen wonen. Na de Eerste Wereldoorlog volgden Russen die voor de communisten op de vlucht waren.

Ondanks de enorme bouwwoede in Shanghai ziet de Franse Concessie er nog zowat hetzelfde uit als een eeuw geleden. De straten zijn redelijk rustig en lommerrijk, met cafés, boetiekjes en restaurants. Alleen de bordelen en opiumkits, die zijn verdwenen.

Het hart van French Concession ligt rond South Shaanxi Road, Huaihai Road en Maoming Road. Hier zitten de meest modieuze boetiekwinkels van de stad.

Mode in Shanghai is hip, maar binnen grenzen. Hoe iemand zich kleedt is de ultieme uiting van individualiteit. En die kan je in China maar tot op bepaalde hoogte tonen. Chinezen zijn redelijk preuts. Meer dan een blote kuit staat hier gelijk aan porno. Naveltruitjes, decolletés of korte broeken zul je niet zien.

Binnen die beperkingen is een stijl ontstaan die onmiskenbaar Shanghai is: kleurrijk en met uitbundig gebruik van accessoires en patronen. Soms vloekt het, soms werkt het, maar interessant is het zeker.

Tianzifang is een gezellig winkelwijkje van oude, rood bakstenen huizen.

Tianzifang is doolhof aan steegjes met van alles tussen kunst en kitch. In de design- en prullenwinkeltjes vind je echte kunstvoorwerpen, porselein, thee en Mao-bekers, miniatuur friemeltjes en figuurtjes.

De voorkant ligt op Taikang Lu, de achterkant op Jianguo Zhong Lu nummer 155.

Tempels zijn oases in de stad. Deze lage, elegante gebouwen zijn zeldzame rustpunten tussen de flatgebouwen.

De Chinese religie heeft drie geloofssystemen.

• Het taoïsme
• Het confucianisme
• Het boeddhisme

Het taoïsme kent allerlei goden en scheppingsverhalen. Het lijkt een beetje op het oude Griekse of Noorse godenrijk.

Het confucianisme omschrijft humanistische normen en waarden.

Het boeddhisme komt oorspronkelijk uit India en geeft antwoord op spirituele vragen en het hiernamaals.

De drie samen worden neoconfucianisme genoemd.

De drie beroemdste tempels van Shanghai zijn boeddhistisch.

De Jing’an tempel is een van de heiligste en meest bezochte tempels van de stad.

De tempel is niet groot en biedt een compact inkijkje in het geloofsleven van Shanghai. Een open voorhof met wierrookvaten leidt naar de hoofdtempel.

De boeddhistische tempel werd in de jaren ‘30 geleid door gangster abt Khi Vedhu. Die ging altijd vergezeld van zijn bodyguards, die kogelvrije aktetassen bij zich hadden.

Jing’an Tempel, toegang ¥20.

De Jade Buddha Temple is pas honderd jaar oud, gloednieuw volgens Chinese normen.

De tempel werd gebouwd in de stijl van de Song Dynastie, met symmetrische hallen en binnenplaatsen, opkrullende dakranden en fel gele muren.

De tempel overleefde de Culturele Revolutie dankzij een paar slimme monniken, die portretten van Mao op de buitenmuren plakten. De Rode Gardisten konden de muren niet verwoesten zonder ook Mao naar beneden te halen.

De grootste trekpleister hier is de twee meter grote Boeddha van witte jade en een mantel van edelstenen, oorspronkelijk afkomstig uit Burma.

Dit is de meest toeristische tempel van Shanghai en erg in trek bij groepsreizen en cruisepassagiers. Soms zijn er meer toeristen dan locals. Een erg authentieke sfeer hangt er dus niet.

Toegang tot de Jade Buddha Tempel is ¥20.

De leukste tempel van Shanghai is Longhua Temple. Dit is de grootste en meest actieve tempel van Shanghai, met vijf hallen en twee torens met een vijf ton zware, twee meter hoge koperen bel die met oud en nieuw wordt geluid.

Als je Empire of the Sun van Steven Spielberg hebt gezien, zul je de tempel wel herkennen. De ingang wordt gemarkeerd door een achtzijdige pagode met zeven verdiepingen. Grote rode poorten leiden naar het voorhof.

Hier begin je als gelovige je bezoek door wierook aan te steken. Daarmee richt je een gebed tot de vier windstreken. De boeddhistische stroming waarvan Longhua deel uitmaakt, gelooft dat Boeddha terug zal keren op aarde om de mensheid te verlossen.

Op het complex staan vijf hallen. In elke hal is Boeddha afgebeeld in een andere fase van verlichting of verschijningsvorm. Het is een feest van kleurige beelden en schilderingen.

In een hal wordt Boeddha omringd door zijn 18 apostelen. De levensgrote beelden zijn expressief gebeeldhouwd. In een andere zaal staan de gouden beeldjes van zijn 500 discipelen, afgebeeld in een feeststemming met een gelukzalige glimlach.

Toegang tot de Longhua tempel is ¥10 (inclusief wierookstokjes).

De Longhua tempel werd ooit omringd door een grote tuin. Vandaag de dag is die de Martelarenbegraafplaats van Longhua. Op deze plek werden in de jaren twintig communisten geëxecuteerd door de Kuomintang.

In het park staan beelden zoals alleen communisten die kunnen maken, Groots en Meeslepend naar een Glorieuze Toekomst. In het midden van het park staat links een beeldengroep die het oude China voorstelt.

De figuren hebben vermoeide trekken en zien er oud uit. Rechts staat de groep van het nieuwe -communistische- China. Iedereen lacht en lijkt volkomen gelukkig.

De Yu Yuang Garden is onmogelijk te missen. Het is een van de weinige oude bezienswaardigheden die nog overeind staan in dit deel van Shanghai.

De tuinen beslaan een huizenblok en werden in de zestiende eeuw tijdens de Ming Dynastie opgericht. Daarna werd er twintig jaar aan geboetseerd door de beroemde architect Zhang Nanyang.

In het midden van de negentiende eeuw beraamde hier de Gemeenschap van de Kleine Zwaarden een opstand tegen de Franse kolonisten, die daarop de tuin verwoestten. De bazaar om de tuinen heen zijn een soort Chinees themapark. Al het Chinese culturele erfgoed is hier op een hoop gegooid met een flinke scheut commercie erover.

In de bazaar vind je vijvers met koikarpers, tempels, jadewinkels, goudsmeden, acrobaten en apotheken met traditionele medicijnen. Er zijn tientallen eettentjes met Chinees lekkers: stinky tofu, knapperige pannenkoeken met bieslook, spiesjes met saté, sappige dimsums.

De Yu bazaar is in het weekeinde waarschijnlijk de drukste plek op aarde. Dan schuifelen tienduizenden bezoekers voetje voor voetje voort op een plek van een paar voetbalvelden groot. In het midden van een koivijver staat her Huxinting Tea House. Het interieur van dit theehuis is een en al donker hout en traditioneel gesneden meubels.

Thee is hier duur, want je betaalt natuurlijk voor de sfeer en de locatie. Er is thee in alle soorten; Oolong, jasmijn en groene thee uit het nabije Hangzhou. Bij een pot thee krijg je typische snacks als gekookte kwarteleieren en gemarineerde tofu.

Pal naast de Yu Yuan ligt een oud buurtje, onder de rook van de wolkenkrabbers van Pudong. Het is zo’n wijk die in China in rap tempo aan het verdwijnen zijn.

Met smalle straatjes, was die buiten tussen de huizen hangt te drogen, piepkleine voortuintjes die omgetoverd zijn tot miniatuurparkjes en katten in de deurposten. Alleen scooters en fietsen kunnen hier rijden.

Het Volksplein is het geografische hart van Shanghai. Het metrostation onder het plein is waar lijn 1, 2 en 8 elkaar kruisen. Het is met 700.000 passagiers per dag het drukste station in China.

Het enorme plein is een favoriete hangout voor de locals, die hier lekker rondhangen en -slenteren. De bankjes zijn meestal bezet door oudjes, goed uitgerust met thermoskannen met thee en een dekentje. Later op de dag worden de laantjes gebruikt door stijldansers.

Aangrenzend aan het Volksplein ligt het Volkspark. In de koloniale tijd lag hier de paardenrenbaan, de plek waar beau-monde in het weekend samenkwam voor de paardenraces. Vandaag de dag zijn de bloembedden, lotusvijvers en bomen en heerlijke afwisseling in de drukke stad.

Mis vooral niet de huwelijksmarkt, elk weekend van 12:00 tot 17:00. Dan gaan ouders en grootouders op zoek naar een goede match voor hun volwassen kinderen. Gewapend met flyers met daarop informatie als lengte, gewicht, opleiding, baan, inkomen en sterrenbeeld proberen ze -meestal- hun zoon aan de vrouw te brengen.

China heeft een mannenoverschot, een erfenis van de eenkindpolitiek. Tegen 2020 zijn er naar schatting 30 miljoen meer mannen dan vrouwen op zoek naar een partner. In China vinden ouders dat ze verantwoordelijk zijn voor het huwelijk van hun kroost. Een ongetrouwde zoon betekent gezichtsverlies.

Sommige ouders leuren al jaren met hun Shengnan, overgebleven man. Jonge Chinese vrouwen mogen kieskeurig zijn. Als ze een goed salaris hebben, wachten veel vrouwen met trouwen.

De parken van Shanghai zijn een sociaal gebeuren. Nergens is het in Shanghai zo gezellig als in Fuxing park. Er wordt gedanst, gesport en gespeeld. Mensen doen aan tai chi en qi gong, spelen badminton of kalligraferen met water op het plaveisel. Oudjes kijken toe of spelen mahjong, kaart of schaak.

Een hoek is bestemd voor de muzikanten, elke dag een ander instrument. De ene dag zijn de blazers aan het oefenen en hoor je klarinet en saxofoon, de andere dag zijn de drummers aan het repeteren.

Bij de kiosk aan het grote veld klinkt op zonnige zaterdagen livemuziek. Tijd om te dansen en stijldansers doen het voor. Er wordt verwacht dat je mee doet, zelfs vreemdelingen worden ten dans gevraagd. Wees gewaarschuwd.

In het midden van het centrum, in het Volkspark, ligt het Shanghai Museum. Het heeft een prachtige collectie met antieke kunstvoorwerpen.

Het museum is overzichtelijk ingedeeld. Elke zaal behandelt een bepaald materiaal. Je volgt een chronologische route. Op de begane grond ligt een ruimte met bronzen en een met stenen beelden.

Op de eerste verdieping ligt een zaal met een mooie verzameling aardewerk en porselein, zoals blauw-wit geglazuurde Ming-vazen. Op de tweede verdieping zijn papieren rollen met kalligrafie tentoongesteld.

Het Shanghai Museum is gratis toegankelijk.

Het gloednieuwe Natural History Museum is een voorbeeld van hoe Chinezen kunnen bouwen: met een wow-factor. Het gebouw lijkt wel een kolossaal buitenaards geraamte.

Het museum toont fossielen uit de tijd van de dinosauriërs en daarna. China is een van de rijkste vindplaatsen op aarde op dit gebied. De centrale hal is gevuld met replica’s van reuzendieren op ware grootte, zoals een Brachiosaurus en een blauwe vinvis. Even verderop brult een levensgrote mechanische T-rex.

Door de architectuur en de spectaculaire collectie is dit een van de mooiste musea in zijn soort.

Toegang tot het Natural History Museum is ¥30.

China is groot en elke streek en stad heeft zijn eigen specialiteit. Het gerecht van Shanghai is de dimsum, xiao long bao. Die wordt in bouillon geserveerd, die je opslorpt met een rietje.

Ook uit de streek komt Bedelaarskip. De kip wordt in klei gebakken en die wordt aan tafel gebroken, zodat het aroma vrijkomt. Erg populair zijn gemarineerde en gefrituurde kippenklauwen, plakken varkensvlees en krab.

Mocht je echt niet meer weten wat je moet eten: in elke straat staat een McDonalds. Die wordt ontzettend druk bezocht.

In Shanghai zijn ook enkele buitenlandse restaurants. Chinezen zijn geen avontuurlijke eters, dus dat zijn meestal Thaise of Vietnamese restaurants. Bij metrostation West Nanjing Road zit Wujiang Road Leisure Street, ook wel Lovers Lane genoemd.

Hier vind je zowel eettentjes voor een snelle en goedkope hap als restaurants waar je uitgebreid kunt tafelen. Westerlingen zijn hier een bekend gezicht, dus menu’s zijn er ook in het Engels en de staf spreekt het een woordje.

Bij metrostation Xintiandi zit de gelijknamige uitgaansbuurt. Xintiandi is de hippe hoek van Shanghai. Overdag zitten hier de koffiebars vol, ‘s avonds verhuist de Beau monde naar de cafés en daarna naar de restaurants.

Xintiandi is speciaal gebouwd als uitgaanswijk. Het buurtje heeft westerse, knusse straatjes met bomen en sfeervolle verlichting.

Wie China zegt, zegt thee. Zou je denken.

Maar niet in Shanghai: coffee rules hier. Elke winkelstraat heeft koffiebarretjes voor een shot en de Starbucks is hier even talrijk als in New York. Shanghai heeft de grootste Starbucks ter wereld.

Deze Reserve Roastery is gebouwd als een cafeïne-attractiepark. Het interieur is een open koffiebranderij, waarbij je het hele proces kunt zien.

De branders schudden de bonen uit de jute zakken, waarna ze worden gebrand, gemalen en verpakt. Over het plafond lopen doorzichtige buizen waar de bonen ratelend doorheen worden geblazen. Hier wordt per minuut genoeg cafeïne weggewerkt om een Nederlandse stad een jaar van energie te voorzien.

Natuurlijk is er een enorme giftshop met koffieapparaten, -kopjes, -mokken en -machines alle soorten en maten.

Werkt internet in Shanghai?

Hoe westers Shanghai er ook uitziet, China is een autoritaire staat. Dat betekent dat veel buitenlandse websites geblokkeerd worden.

Google (Gmail, Maps, YouTube), Facebook (Messenger, Instagram) en WhatsApp bijvoorbeeld werken niet. GPS (een Amerikaans militair systeem) zit er een meter of honderd naast.

Voor social media heeft China eigen varianten die gecontroleerd worden door de staat, zoals Weibo (een soort Twitter) en Wechat (WhatsApp). Je kan in principe ook als toerist van Wechat gebruik maken om te appen.

Wechat heeft echter een moeizaam aanmeldproces, waarbij je door een bestaande -Chinese- gebruiker geïntroduceerd moet worden. Dat moet voorkomen dat je er anoniem gebruik van maakt. Privacy bestaat hier niet.

Voordat je naar China afreist, moet je daarom een zogenoemde VPN app installeren op je mobiel en laptop. Die verhuist je IP-adres naar buiten China, zodat westerse sites wel bereikbaar zijn.

De meeste VPN-apps hebben een proefperiode van een week, daarna moet je er voor betalen. Een betrouwbare app is bijvoorbeeld VPN express.

Shanghai kaart

Uitzondering op de Grote Chinese Firewall zijn Apple apps.

De Kaarten-app op de iPhone is een van de weinige routefinders die het prima doet.

Metro Shanghai

De metro is schoon, snel, efficiënt en veilig. Het metronetwerk van Shanghai is een van de grootste ter wereld. Sommige lijnen duren twee uur van begin- tot eindstation.

Reizen met de metro is spotgoedkoop: ¥3, 40 cent. Het systeem werkt net als in Nederland. Je kunt een oplaadbare ov-kaart kopen of met losse kaartjes door de toegangspoortjes. Vlak voor de poortjes is er een security check. Tassen moeten door een scanner.

Druk is de metro wel en beleefdheden zijn na een lange werkdag ver te zoeken. Als je een zitplaats ziet: spring! Voordringen is hier doodnormaal.

Het is beleefd om kinderen te laten zitten. Zelfs ouderen zullen hun zitplaats afstaan aan kinderen, het omgekeerde dus van wat wij gewend zijn. Kinderen in China worden gigantisch in de watten gelegd!

Een metrostation heeft wel twintig uitgangen, elk met een nummer. Het is precies een mierenhoop. Sommige uitgangen lopen op straat uit, andere in de kelder van een winkelcentrum. Probeer vooraf dus uit te zoeken welke uitgang je moet hebben.

Bus Shanghai

De bus wordt wel eens over het hoofd gezien als vervoermiddel in Shanghai, maar is een prima alternatief voor de metro. En je ziet meer van de stad.

Een handige buslijn is 71, die rijdt zonder files over zijn eigen busbaan. De busbaan loopt onder de verhoogde Yan’an snelweg, de oost-west hoofdas van Shanghai.

Lijn 71 begint bij de Bund en rijdt langs het Shanghai Museum en het Volkspark, de Jing’an Tempel, de Franse concessie en Shanghai Zoo.

Over het algemeen zul je in Shanghai makkelijk en snel van a naar b komen en als je zoekend rondloopt komt er soms zelfs iemand op je af die je wil helpen.

Shanghai smog

Moet je een mondkapje dragen in Shanghai? China heeft de ergste luchtvervuiling ter wereld met heel veel fijnstof, stikstof en ozon.

Vaak ruikt de stad naar steenkool en voel je het prikken aan de ogen en op de tong. Dan is een mondkapje aan te raden. Sporten in de buitenlucht is een slecht idee en binnenshuis heb je een luchtzuiveraar nodig.

Met de app Air Matters kun je de vervuiling volgen.