11 Leuke Lissabon bezienswaardigheden

Lissabon was het knooppunt van een wereldrijk waar niet mee te spotten viel en de grandeur uit die tijden zie je terug in grandioze wijken, pleinen en gebouwen. Als extraatje krijg je daarbij geweldige uitzichten, waar je ook loopt.

Lissabon ligt namelijk op heuvels, net boven de monding van de Taag. Die rivier is hier zo breed dat lijkt alsof de Atlantische Oceaan al begonnen is.

Overal in de stad kan je de rivier zien en er staat vaak een koel briesje, waardoor de stad ook in de zomer nog prima te doen is.

De Miradouro de São Pedro de Alcântara is een van de mooiste uitzichtpunten over de stad. Maar de miradouros van Lissabon zijn meer dan alleen bellevues. De groene stadsparkjes zijn ontmoetingsplaatsen voor jong en oud. Er wordt gedanst, gelachen, gepraat, geflirt, gedronken en muziek gemaakt.

Een zwoele zomeravond wordt op een miradouro al snel een zwoele zomernacht, waar niemand snel aanstalten maakt naar huis te gaan. Het leven wordt gevierd.

Op straat, in de restaurants, in de cafeetjes waar zangeressen en zangers fado zingen, het Portugese levenslied.

Lissabon heeft geen makkelijke tijden gekend, want hoewel de stad al sinds 1255 de hoofdstad is en al lang daarvoor bestond, is het merendeel van de gebouwen van na 1755. Dat was het rampenjaar, waarin op 1 november de stad werd getroffen door een enorme aardbeving, gevolgd door een tsunami en een grote brand.

De gebouwen in de wijk Baixa en het ontbreken van het paleis op Praça do Comercio (dat ooit Paleisplein heette) is daar misschien wel het beste bewijs van.

Met de onafhankelijkheid van de koloniën nam de functie als glorieuze havenstad af en raakte de haven in verval. Niemand had meer aandacht voor de grote dame aan de Taag. Pas nadat het bewind van dictator Marcello Caetano in 1974 omver werd geworpen, werd de stad nieuw leven ingeblazen.

Een enorme opleving kreeg de stad in 1998, toen de Wereldtentoonstelling plaatsvond. Een nieuwe wijk werd geboren: Parque das Nações, het park van de naties.

Vandaag de dag de plek om naartoe te gaan, met het Oceanário de Lisboa als absoluut hoogtepunt, zoals de Eiffeltoren in Parijs en het Atomium in Brussel in hun tijd de hoogtepunten op de Wereldtentoonstellingen waren.

Het aquarium is een van de grootste ter wereld en trekt jaarlijks miljoenen mensen. De locals komen graag in Parque das Nações om te winkelen, in de schaduw van de bomen langs de Taag te flaneren, een filmpje te pakken of een wijntje te drinken op een van de vele terrassen.

Het oudere Lissabon is verdeeld in wijken die klinken als het begin van een fadolied; Baixa, Chiado, Bairro Alto, Alfama, Belém. Ze liggen verspreid over de heuvels van Lissabon en glooien van hoog naar laag.

Elke wijk heeft zijn eigen karakter, zijn eigen codes en kijk op het leven.

Het hart van de stad wordt gevormd door Baixa, wat zoiets als ‘laaggelegen’ betekent.

Deze wijk werd in 1755 compleet van de kaart geveegd toen de stad getroffen werd door een aardbeving met een kracht van 9 op de Schaal van Richter. Bewoners die niet meteen onder het puin lagen, renden naar de haven in de hoop daar veilig te zijn.

Daar keken ze nieuwsgierig toe hoe de zee zich opeens tientallen meters terugtrok. De tsunami eiste duizenden levens.

Baixa werd opnieuw opgebouwd, maar dan grootser en mooier dan daarvoor. Aan twee kanten verschenen enorme pleinen. Die aan de zuidkant, de Praca do Comercio, is na een renovatie van tien jaar nu weer helemaal als nieuw.

Tussen de twee pleinen ligt de belangrijkste winkelgebied. Hier ben je op het juiste adres als je van grote en internationale winkelketens houdt, vooral te vinden in de brede winkelstraten als Rua Augusta en Rua do Carmo en Rua Garrett.

Een tip: naast al het winkelgeweld is het MUDE – Fashion & Designmuseum, verscholen achter de zware deuren van een voormalige bank in de Rua Augusta.

En mocht je na het zien van al die hippe kleding en design trek hebben gekregen dan is Manuel Tavares in de Rua da Betesga een echte aanrader. Hier komen weinig toeristen en ze weten hier wat lekker is.

Bairro Alto ligt boven Baixa. Het betekent zoiets als ‘hoge wijk’, dus dat betekent even flink klimmen. Of je pakt een van de leukste attracties van Lissabon: de Elevador de Santa Justa.

Een leerling van architect Eiffel verzon namelijk deze hele simpele oplossing om de lage en hoge wijk te verbinden: een lift. De elevador ziet er ook een beetje uit als een Eiffeltoren in het klein.

Op de bovenste verdieping heb je meteen een van de beste uitzichten over de stad.

Waar de Baixa statig en klassiek is, is de Bairro Alto hip en trendy.

Zo ongeveer om de twee meter zitten hier alternatieve winkeltjes van aanstormend talent en hippe kledingzaken met eigenzinnige kledingontwerpen. Heerlijk om hier rond te struinen en je te vergapen aan bizarre outfits, bijzondere kleding en prachtige etalages.

Tussen de middag is de wijk een saaie boel, omdat alles dan dicht is. Pas ’s avonds komen deze wijk en zijn inwoners tot zijn recht. In het weekeinde stroomt het hier pas laat in de avond vol en zelfs dat is maar het voorspel voor het echte stappen.

De alcohol vloeit rijkelijk en overal voeren jongeren verhitte discussies over alledaagse problemen, politieke kwesties en culturele verschillen, begeleid door flarden gitaar en krakerige zang.

Dan – alsof iemand een geheim teken heeft gegeven – stapt de menigte tegelijkertijd op. Mensen zwermen uit over de wirwar van straatjes en trekken van de ene bar en club naar de andere.

Volg ze en ontdek zo het lokale Lissabon van de levensgenieters.

Naar Alfama, ten oosten van het centrum, ga je voor romantiek.

Hier vind je smalle straatjes, lijnen vol wasgoed, bakken met kleurige bloemen en oude dames die uit het venster leunen. Alfama was een wijk van het volk, bewoond door het volk, dus het is niet gek dat juist hier (en in Bairro Alto) de meeste fadorestaurants te vinden zijn.

Fado is immens populair en voor alle soorten.

Dat was vroeger wel anders, toen fado slechts voor het volk was.

Maar net als Lissabon werd ook deze muziekstijl uit het slop getrokken. Inmiddels zijn er zo’n twintig fadorestaurants in Lissabon. Eet, lach, praat, maar wees stil als fado wordt gezongen en onderga het.

Waar? In Casa de Linhares bijvoorbeeld. Jorge Fernando is een van de fadozangers die de sterren van de hemel zingt en de overige fadozangeressen op zijn gitaar begeleidt. „Fado gebeurt. Fado voel je. Fado kun je niet leren.”

Fado is voor Portugal wat flamenco voor Spanje is; een muzikale, passionele manier om gevoelens te uitten. Het schijnt dat de eeuwenoude Fadoliedjes zelfs invloed hebben gehad op de Amsterdamse levensliederen.

Helemaal naar het westen ligt stadsdeel Belem, wat wéér een ander karakter heeft. Hier zitten een paar attracties die je echt niet mag missen als je in Lissabon bent, zoals de Torre de Belem.

Dit kasteeltje lag ooit in het midden van de Taag, waar hij de stad moest verdedigen tegen binnenvallende schepen.

Maar na de grote aardbeving van 1755 lag hij opeens aan de noordoever: niet zo handig voor het verdedigen, wel zo makkelijk als je hem wilt bezichtigen.

Bekijk ook even het monument voor de ontdekkingsreizigers. Een modern monument waarbij de ontdekkingsreizigers van Portugal op de boeg van een schip over de Taag uitkijken.

In Belem staat ook het Jeronimos Klooster (Mosteiro dos Jerónimos), een prachtig gebouw uit 1500 en het belangrijkste historische monument van Lissabon. De kerk is gebouwd in de sierlijke Manuelinestijl in het begin van de 16e eeuw.

In de kerk liggen de Groten van Portugal begraven, zoals Vasco da Gama. Vlak bij het Jeronimos Klooster ligt het Cultureel Centrum van Belem, waarin het Berardo Collectie Museum gevestigd is dat moderne en hedendaagse kunst tentoonstelt. Zeker de moeite waard.

Belem is ook de beste plek als je van zoetigheid houdt, zoals de Portugezen. Op iedere straathoek zit wel een zogenoemde pastelaria. Doe zoals de Portugezen zelf; loop er een binnen en bestel een koffie met iets zoets erbij.

Het lekkerste gebakje zijn de pasteis van Antiga Confeitaria de Belem.

Het recept van deze pasteis de Belem wordt strikt geheim gehouden: slechts drie mensen op deze wereld kennen het. En deze drie mogen nooit en te nimmer samen in één vliegtuig.

Lunchen doe je in de Docas, de voormalige pakhuizen aan rivier de Taag, onder de Ponte 25 de Abril: een gigantische brug die sterk doet denken aan de Golden Gate Bridge in San Francisco.

In oude pakhuizen die verbouwd zijn tot prachtige restaurants, wordt genoten van Portugese visgerechten. Hier legden vroeger de Portugese handelsschepen vol exotische specerijen aan. De sfeer van de vroegere ‘multinationals’ is er nog steeds aanwezig.

En al zijn de zeebonken van toen vervangen door zakenlieden in pak die aanschuiven voor een zakenlunch; er wordt nog steeds handel gedreven.

Bij de Docas kun je ook terecht voor fijne bars en clubs.

Moe gelopen?

In iedere stad is altijd wel een bus of tram te vinden die door de hele stad slingert. In Lissabon is dat tram 28 met als ‘eindbestemming’ Prazeres (Portugees voor plezier). De reis begint in Largo do Martim Moniz (boven) en eindigt in Campo de Qurique (beneden), een reisje van ongeveer een uurtje.

Een superleuke manier om Lissabon bezienswaardigheden te ontdekken.

Het lijkt alsof de trams alleen voor de toeristen zijn, maar niets is minder waar, want ook de lokale bevolking maakt er gretig gebruik van. Genoeg te doen, nog meer te zien.

Lissabon is en blijft een mengelmoes van glorieus oud en futuristisch nieuw, van vergane glorie en uberhippe vooruitgang. De oude dame blijkt nog prima mee te kunnen.

Lissabon heeft een paar aparte musea die je niet mag missen.

Zoals het Museu Nacional dos Coches. Dit rijtuigenmuseum bevindt zich in een schitterend oud gebouw, de voormalige stallen van het paleis in Belem. In een zaal staan de koninklijke koetsen, allemaal bladgoud en fluweel.

Een leuk alternatief is het Nationaal Tegelmuseum. Ook dit museum is in een mooi oud pand gevestigd, namelijk een klooster uit de zestiende eeuw. Je ziet er tegeltjes met allerlei afbeeldingen uit de Portugese geschiedenis, zoals jachttaferelen, het leven in de hofhouding en natuurlijk Lissabon zelf.

Om van port te proeven en een gedegen cursus te volgen over deze Portugese brandy (22 procent) is het een aanrader een paar uur te verblijven in een wijnkelder in de binnenstad.

Hier leer je alles over Estagio (bottelleeftijd), de Doce (zoetheid) en Garrafeira (kwaliteitseis). Ideaal om meteen een paar flessen mee te nemen

Zelf naar Lissabon reizen

• Kijk voor meer info over Lissabon op de website van het Portugese verkeersbureau, www.visitportugal.com. Daar is alle informatie te vinden over de Lissabon bezienswaardigheden en stranden in de regio.
• Vliegen naar Lissabon doe je door een ticket te boeken bij Transavia dat vanaf begin april dagelijks van Schiphol naar de Portugese hoofdstad vliegt. Tickets zijn beschikbaar vanaf 80 euro.