Fijn naar Istanbul reizen: Geen andere stad op aarde die zo een bijzondere aantrekkingskracht heeft als Istanbul.
Behalve dat het de plek is waar Europa en Azië bij elkaar komen, heeft het meer intacte antieke gebouwen dan Rome.
Als Constantinopel was het meer dan 1000 jaar de hoofdstad van het Byzantijnse keizerrijk. De Byzantijnen verfraaiden hun kerken en paleizen met mozaïeken en frescos en die hebben de tands des tijds op wonderbaarlijke manier overleefd.
Istanbul’s super strategische ligging heeft altijd jaloerse blikken aangetrokken. Het feit dat de stad de brug is tussen twee continenten was niet de enige troefkaart.
Het was ook het eindpunt van de legendarische Zijderoute tussen Azië en Europa. Veel handelaren vonden het hier zo aangenaam dat ze maar zijn gebleven.
Ook veroveraars uit allerlei windstreken (zoals Grieken, Perzen, Romeinen en Venetianen) lieten allemaal hun sporen achter. Niet in het minst de Turken zelf, die hier halverwege 15de eeuw op het toneel verschenen.
De Turken verfraaiden de stad meer dan wie dan ook voor hun.
De Ottomanen lanceerden een enorm bouwprogramma, met uitbundige versierde moskeeen die nog steeds de skyline van de stad domineren.
Recentelijk hebben Turkse banken en zakendynastien die traditie van gratis openbare gebouwen voortgezet. Je vindt er allerlei nieuwe openbare galerijen, musea en festivals, allemaal gratis toegankelijk.
Maar waar sommige oude steden enkel oude monumenten als attractie hebben, gooit Istanbul nog wat extra pittige kruiden in de mix.
De topattractie van de stad zijn namelijk de locals zelf, die een aanstekelijke liefde voor het leven hebben en alles intensief doen: werken én feesten. Ze weten ook twee extremen moeiteloos met elkaar te laten samensmelten.
Ze ziet traditie en moderniteit naast elkaar: designzonnebrillen naast hoofddoekjes en gebedskralen.
1Aya Sophia
Deze gigantische kerk uit de 6de eeuw was 1000 jaar lang het pronkstuk van het christendom. De islamitische Ottomanen maakten er een moskee van, maar lieten de christelijke context redelijk intact. Hoogtepunt is de enorme koepel die in de lucht lijkt te zweven.
Wie alleen de moeite neemt om de Aya Sophia van de buitenkant te bekijken, komt bedrogen uit. De buitenkant is niet zo bijzonder. De binnenkant daarentegen… Een indrukwekkende plek dat bol staat van de geschiedenis.
Ongeveer 1400 jaar geleden werd de Aya Sophia als kerk gebouwd. Overal mozaïeken met afbeeldingen van Jezus, de Heilige Maagd en de aartsengel Gabriël. In de 15de eeuw maakten de Ottomanen er een moskee van.
Veelal verdwenen de christelijke mozaïeken onder een laag pleisterwerk. Vandaag de dag komen ze weer voorzichtig tevoorschijn.
Het verhaal gaat dat tijdens een dienst van de laatste priester de Aya Sophia bestormd werd door de Ottomanen, de priester op een geheimzinnige wijze in één van de pilaren verdween. Op de dag dat de Aya Sophia weer christelijk wordt, zal de priester terugkeren en verdergaan met zijn dienst.
Via de grootste deur kom je de Aya Sophia binnen. Dat is de deur waar vroeger alleen de sultans en keizers naar binnen mochten. Als je daar meteen naar links gaat, dan loop je vrijwel zeker tegen de ‘huilende’ zuil aan. Stop je hand in het gat. Lukt het je om je hand 360 graden te draaien, dan worden je helende krachten beloofd.
2Top Kapi
Baardharen van Mohammed? Die vind je samen met z’n sandalen en voetafdruk in het Top Kapi, het paleis van de Sultans.
Sta er wel even bij stil dat het voor moslims een erg belangrijke plek is, dus houd daar een beetje rekening mee.
Het paleis bestaat uit verschillende gebouwen waarin verschillende musea zijn ondergebracht, zoals het Archeologisch Museum dat zich buiten de paleismuren van het paleis bevindt. Alle gebouwen dateren uit de 15de eeuw en zijn omgeven door een groot park waarin je vrij kan wandelen en genieten van de schaduw.
Voor het Top Kapi moet je diep in je buidel tasten, maar is dan ook wel meer dan de moeite van het bezoeken waard.
Voor de verschillende onderdelen moet je betalen. Je kunt ook een alles-in-één-pas nemen. Vergeet niet een kijkje te nemen in de Harem, die onlosmakelijk verbonden is met het Top Kapi. Zorg dat je op tijd bent, want je bent verplicht een rondleiding met gids te nemen.
3Yerebatan Saray Waterreservoirs
Istanbul heeft meer dan één huilende zuil.
Behalve in de Aya Sophia staan ze ook in de cisterne; ondergrondse waterreservoirs. Gebouwd door de Byzantijnse keizer Justinianus in de zesde eeuw, voorzag het zijn paleis en omliggende gebouwen en parken van water. Het gewelf is ondersteund door meer dan 300 palen.
Een van de grootste is de Basilica Cisterne, ook wel Yerebatan Saray genoemd. 336 zuilen van negen meter hoog houden het gewelf omhoog. De kaarsrechte rijen worden gespiegeld in het water
Er zijn paden aangelegd boven het water en de muziek, in combinatie met de verlichting, zorgen voor een feestelijk bezoek.
4Passie voor eten | Istanbul reizen
Nergens vind je die passie beter dan in het eten.
De locals nemen hun eten en drinken serieus. De restaurants behoren tot de beste van het land en je vindt er de laatste trends op culinair gebied, van sushi tot Aziatische fusion.
Maar vergeet ook de Turkse keuken zelf niet. Die is misleidend eenvoudig, maar als je eenmaal geproefd hebt van de combinatie vers en lekker gekruid, wil je niet anders meer.
Onder de Galatabrug zitten tientallen restaurantjes waar ze de vis zowat direct uit het water in de pan bakken. Of ga zitten in een lokaal tentje, zoals de simpele çay bahcesis (theetuinen), buurtkoffiehuizen, meyhanes (Turkse tavernes) en kebapçıs (kebab restaurants).
Ze zijn de favoriete ontmoetingsplek van de 13 miljoen inwoners, dus een betere plek om de echte lokale sfeer op te snuiven is er niet.
5Bosporus | Istanbul reizen
In Istanbul ben je nooit ver van de Bosporus.
Deze 32 kilometer lange zeestraat verbindt de Zwarte Zee met de Middellandse Zee en scheidt Europa van Azië. Elk jaar varen er tienduizenden schepen over, van olietankers tot passagierferries.
De Turkse premier Erdogan wil van al die drukte af. Met de aanleg van nieuwe tunnels en kanalen wil hij de Bosporus voorbehouden aan pleziervaartuigen.
De zee kun je het best proeven op de Galatabrug, die het oude centrum met de wijk Galata verbindt. Of je gaat het water op.
Bij de Galatabrug liggen ferries naar alle delen van de stad, zoals het hippe Ortaköy (waar je zonder cocktail aan je lippen niet serieus wordt genomen) en Bebek (waar je voetballers en televisiesterren kan spotten).
De sjiekste ferry gaat naar Kızıl Adalar, de Prinseneilanden, waar de Turkse rich and famous pronken met buitenmaats grote appartementen aan het water.
6Hamman bezoek | Istanbul reizen
Geen bezoek aan Istanbul is compleet zonder dat je halfnaakt een antieke hammam hebt bezocht.
Een Turks bad, oftewel een hamam. Dat mag je echt niet missen als je een weekendje naar Istanbul gaat. Handdoeken en zeep zijn daar te verkrijgen, die hoef je niet mee te nemen.
Bij een bezoek aan een Turks bad dompel je je onder in warm water en zeep, en in architectuur en geschiedenis. Sommige van deze baden zijn namelijk al honderden jaren onafgebroken in dienst
In de oude stad zijn twee historische baden te vinden: Cemberlitas en Cağaloğlu. Dit is wel iets dat je alleen moet doen, want meiden en jongens worden volgens het gebruik gescheiden.
De hararet (hete kamer) is het eigenlijk Turkse bad. Bad is misschien een beetje verkeerd uitgedrukt, want er komt geen bad aan te pas.
Wel water. Hopen water. Uit kraantjes aan de zijkanten van de hete kamer. Die moet je over je heen gooien als je het te warm krijgt tijdens het stomen. Het heeft veel weg van een sauna.
Tijdens het stomen scrub je zelf (of iemand van het badhuis) je lichaam van top tot teen. Bergen vuil verdwijnen met de dode huidcellen door het afvoerputje. Je kunt er ook voor kiezen een massage te nemen. Daar betaal je natuurlijk wel voor.
Het is de meest relaxede manier om een drukke dag af te sluiten en het geeft een fascinerend inkijkje in de Turkse maatschappij.
7Grand Bazaar | Istanbul reizen
De Grand Bazaar, in het hart van de oude stad, is al eeuwenlang in bedrijf.
Sultan Mehmet II liet de eerste bazaar al in 1461 bouwen.
Vroeger was het het eindpunt van de Zijderoute, eindbestemming voor alle koopwaren uit het mysterieuze oosten. Vanuit deze buitenpost werd Europa bevoorraad met kruiden, specerijen, zijde, wierook, ivoor.
Nog steeds komt de indeling van deze mega-markt, overdekt en 200.000 vierkante meter groot, voort uit oude ambachten. Er is een gedeelte voor leerbewerkers, voor juweliers, voor specerijen, kruiden, tapijten en antiquiteiten.
Het is een kleine stad binnen de metropool. Met banken, politiestations, restaurants, moskeeën en ruim 4000 winkeltjes.
De afmetingen van de winkeltjes zijn middeleeuws.
Het winkeltje van Jingiz en Hulusi is zo groot als een huiskamer. Maar de verkooptechnieken die ze uit de kast trekken als ze eenmaal een klant binnen hebben, zijn groots. Altijd staat de elma cay, appelthee, klaar.
Alle verkopers willen maar één ding; hun koopwaar aan je verkopen.
Afdingen is daar van groot belang. Bedenk goed voordat je iets wilt kopen dat verkopers eigenlijk altijd een te hoog bedrag vragen. Stel: je wilt oorbellen kopen voor je vriendin of een mooie sjaal voor je moeder. Laat nooit merken dat je het heel graag wilt hebben. Dat maakt je positie zwak in de onderhandeling.
De verkoper vraagt er 40 Turkse lira voor (dat is ongeveer 6 euro). Kijk bedenkelijk! Bedenk altijd van te voren hoeveel je ongeveer voor iets wilt betalen, want dan kun je daarheen onderhandelen.
Ga altijd lager zitten dan wat je zou willen betalen. Twijfel in je stem en zeg dan dat je het te duur vindt. De verkoper zal vragen hoeveel je er dan voor wilt betalen. De zet is aan jou. Jij zegt: 30 Lira.
Afdingen moet, ook al zijn de prijzen voor Nederlandse standaard erg laag.
Wie niet afdingt, dwingt geen respect af.
Zie het als een simpele dans, waarin eerst hij dan jij een volgende danspas neemt. Totdat de dans gedanst is en jij de sjaal of oorbellen gekocht hebt.
8Beroemde kamers in Pera Palas | Istanbul reizen
Het cliché wil dat Istanbul een brug is tussen het oosten en het westen.
Maar soms lijkt de stad eerder een spagaat te maken tussen die twee. De grondlegger van het moderne Turkije, Mustafa Kemal Atatürk, wist het. Hij koos voor het westen en probeerde het oude Ottomaanse Rijk de moderne wereld in te slepen.
Als Atatürk in Istanbul was, logeerde hij vaak in hotel Pera Palas.
Het is de Grande Dame van de hotels. De rich and famous verbleven in dit hotel, nadat ze uit de beroemde Orient Express waren gestapt.
Ook Agatha Christie logeerde in het Pera Palas, in kamer 411, en schreef er delen van Murder on the Oriënt Express. Greta Garbo verbleef in kamer 103.
Pera Palas is sinds de bouw in 1892 niets veranderd. Er is in een eeuw niets aan veranderd en verkeert in verre staat van vergane glorie. Het kraakt is in zijn voegen, maar ondanks straalt het nog steeds deftigheid uit, die menig ander oud hotel al lang verloren zou hebben.
Een hotelmedewerker, geheel gekleed in een traditioneel rood piccolopakje uit de tijd van de Orient Express, gaat voor.
Via de brede, met tapijt belegde trappen, bereiken we de eerste verdieping en lopen we naar kamer 101. De kamer waar Atatürk regelmatig logeerde en is omgetoverd tot een klein museum. Mét afscheidingskoorden, zodat je niet per ongeluk op zijn bed of bank neerploft.
De kamer ziet eruit alsof Atatürk er gisteren nog gelogeerd heeft. Alles staat nog op zijn plaats, niets heeft bewogen, niets is verplaatst.
„Hij heeft veel voor ons betekent”, fluistert de piccolo eerbiedig onder het portret van Atatürk. „Hij heeft de republiek gesticht en Turkije naar het westen gericht.”
9Istiklal Cadessi hippe winkelstraat | Istanbul reizen
De belangrijkste straat van het nieuwe Istanbul is de Istiklal Cadessi.
Hip is het eerste woord dat me te binnen schiet bij het zien van deze brede winkelstraat die al in de hoogtij van de Oriënt Express beroemd was.
Druk en hip. De ‘Kalverstraat van Istanbul’ die het stadscentrum ten noorden van de Gouden Hoorn doorklieft.
Met in het midden een potsierlijk klein trammetje dat piepend en krakend door de straat schommelt. Van Tünelstation naar Taksimplein. Rinkelend om alle winkelende jongeren voor zijn komst te waarschuwen.
Winkelende jongeren genoeg. Hoewel het een wereld van verschil is, is er toch een grote overeenkomst met winkelen in de Grand Bazaar.
„Je moet ook in deze winkels gewoon afdingen, hoor”, vertrouwt een jong Turks meisje me toe. „De prijzen in de winkels zijn hoog, omdat iedereen in Istanbul met een creditcard betaalt en de winkels die kosten moeten betalen.”
Een typisch dagje in Istanbul
- ‘s Ochtends
Ontbijten doe je op zijn Turks: met schapenkaas, olijven, tomaten, komkommer en een simit (een soort bagel met sesam). Baan je een weg door de ochtendspits naar de ferries bij de Galatabrug (halte Eminönü). Hier vechten schepen om een plekje en houden honderden meeuwen de hengelaars langs de kade scherp in de gaten. Om een indruk te krijgen van de Bosporus en de schitterende skyline van Istanbul kun je hier een Turyol toeristencruise pakken (90 minuten). - ‘s Middags
Terug in de oude stad duik je de Specerijen Bazaar in en verder naar de Süleymaniye Moskee, die op een van de zeven heuvels staat. Of baan je een weg door Kapalıçarsı, oftewel de Grote Bazaar. Het is een stad in een stad, met een doolhof aan straatjes en duizenden winkeltjes. - ’s Avonds
Galata is het hart van modern Istanbul en staat bekend om zijn bars/dakterrassen. Nip aan je cocktail in Mikla, X Bar of Leb-i Derya en daal af naar de straatjes rond Sofyali en Nevizade Sokak voor avondeten. Duik daarna een superclub in de wijk Ortakoy of Besiktas aan de Bosporus in, of hou het rustig met een glaasje thee en een waterpijp met appeltabak in Tophane. Hier beoefent men de edele Turkse kunst van keyif, oftewel chillen.
Zelf naar Istanbul reizen
Vakantie Istanbul inclusief vlucht.
